Naar een verbindend en herstelgericht schoolklimaat

Herstellen en straffen? Herstellen of straffen?

Programma

Een herstelgericht schoolbeleid vertrekt vanuit “relaties”.

Werken aan een “relatiebeleid” - eerder dan aan een sanctiebeleid - focust zich proactief op verbondenheid, noodzakelijk voor een optimaal leerproces. Hiervoor maken we onder andere gebruik van een verbindende communicatie en proactieve cirkels.

Verbondenheid, herstel van relaties zijn slechts mogelijk als de leraar de leerling benadert vanuit een “verbindende gezagspositie”. Alle leerlingen graag zien en blijven zien, vertrouwen en kwetsbaarheid zijn hier belangrijke pijlers.

Grensoverschrijdend gedrag, incidenten en conflicten worden herstelgericht benaderd via methodieken waarbij de leerling leert kijken naar de impact van het (negatief, storend) gedrag op zichzelf en anderen, verantwoordelijkheid leert opnemen en de relatie met betrokkenen leert herstellen.

Deze aanpak staat haaks op snel bestraffend reageren na regeloverschrijding omdat leerlingen hun straf op een passieve manier ondergaan en er weinig uit leren; ze staan niet stil bij de nadelen die anderen van dit gedrag ondervinden en nemen geen verantwoordelijkheid op.

In een herstelgericht klimaat leren leerlingen nadenken  - via herstelgerichte vragen, herstelgesprekken en  herstelcirkels, bij zware incidenten via een hergo (herstelgericht groepsoverleg) - over de gevolgen van hun gedrag op zichzelf, op de relatie met leraar, klasgenoten, ouders,….. Samen met alle betrokkenen wordt op zoek gegaan naar herstel van de aangebrachte schade en naar een manier om in de toekomst weer samen op weg te gaan in een positief leerproces.

De herstelgerichte methodieken worden succesvol toegepast voor elk incident en in elke onderwijsvorm, ook als bemiddeling in het lerarenteam.

Binnen een dynamische school voegt een herstelgericht beleid een belangrijke waarde toe aan een pedagogisch klimaat waar ieder beter van wordt en waarbij straffen en schorsingen minder nodig zullen zijn.

Als we bij grensoverschrijdend gedrag focussen op herstellen van relaties, met een voorkeurliefde voor de zwaksten, de leerlingen met de minst ontwikkelde socio-emotionele vaardigheden, streven we naar een ‘totale’ persoonsvorming vanuit de kracht van samenwerking en wordt de uitstraling van de aanpak van overtredingen in de school zeer groot. De school heeft vooral een middel om op basis van haar opvoedingsproject leerlingen iets te laten leren voor de rest van hun leven.

Begeleiding

Maria Beerten, PrOS-medewerker CGG de Pont Mechelen, moderator HERGO op school, trainer International Institute Restorative Practices.