Residentieel seminarie: Over jongeren, leren en probleemgedrag in een postmoderne tijd

Minder definitieve uitsluitingen, een haalbare kaart

De klassieke aanpak van jongeren bij probleemgedrag, vaak in gezagsrelatie, werkt steeds minder. Hoe gaan we hier mee om? Hoe kunnen we een nieuwe school- en leercultuur ontwikkelen in dit herfstwinter-tij van de moderniteit ?

Probleemgedrag is niet eenvoudig te duiden. Het seminarie start dan ook vanuit verkenning van de psychologische en sociologische aspecten die probleemgedrag maken tot een ‘veelkleurig verhaal’. Die opbouw vormt de opstap om te komen tot concrete handvaten zodat preventief en curatief anders kan omgegaan worden met kwetsbare doelgroepen in onderwijs .

Programma

Puberteit en adolescentie zijn een periode van existentiële transformatie met vergrootte kwetsbaarheid en internaliserend en externaliserend probleemgedrag. Daarbovenop is er de kleinere groep gekwetste jongeren die met een ‘rugzak naar school’ komen en het scholen lastig maken.

De postmoderne samenleving maakt het de jongeren én de school niet altijd makkelijk. De vroegere disciplinerende rust lijkt meer en meer te verdwijnen en in steeds meer scholen wordt het moeilijk om de generaties oude gezagsformules te handhaven. Ze worden verstoord door verschuivingen in de normativiteit. We gaan dieper in op jongeren, hun eigenheid, probleemgedrag en wat de maatschappelijke veranderingen betekenen voor de leefwereld van jongeren en leerkrachten. We gaan op zoek naar andere vormen van gezag en een herworteling in existentieel leren als antwoord op de huidige ontwikkelingen.

Vrijdagvoormiddag leggen we dan heel specifiek de focus op hoe een orde- en tuchtbeleid vorm kan gegeven worden, gevoed door de opgedane inzichten en kaderend in een geïntegreerd zorgbeleid. Objectieve cijfers geven aan dat scholen steeds vaker tuchtmaatregelen toepassen. We reiken handvaten aan om deze tendens om te buigen.

We belichten de onderwijsregelgeving inzake leefregels vanuit een praktisch oogpunt. Vanuit het profiel van tuchtgevoelige leerlingen bekijken we hoe scholen acties kunnen opzetten zodat zo veel mogelijk leerlingen zich aan de leefregels houden. We bespreken tevens in welke mate het gehanteerde type tuchtbeleid het sanctionerend karakter van een school bepaalt. We staan stil bij diverse schoolculturen en hun impact op orde- en tuchtmaatregelen.

Met het vierlademodel als referentiekader gaan we op zoek naar welke maatregel passend is wanneer leefregels worden overtreden. Ook creatieve orde- en tuchtmaatregelen komen hierbij ter sprake. Tot slot worden handvaten aangereikt om binnen de school het orde- en tuchtbeleid procesmatig bij te sturen.

Werkvormen
De vorming bestaat uit een combinatie van ex cathedra presentatie met gevarieerde didactische werkvormen en verdiepende dialoog.

Doelstellingen

• Je hebt inzicht in de existentiële ontwikkelingsdynamiek van de jongere.
• Je hebt inzicht in de postmoderne ontwikkelingen en de gevolgen hiervoor voor onderwijs en gezag.
• Je kan tools hanteren voor aanpak door middel van existentieel leren en de preventiepiramide.
• Je kan het orde- en tuchtbeleid integreren binnen een breed zorgbeleid.
• Je kan a.d.h.v. een referentiekader een transparant en rechtvaardig curatief beleid uitbouwen.

Begeleiding

• Johan Deklerck, doctor in de criminologie, verbonden aan de KU Leuven en zelfstandig expert in jeugdcriminologische thema’s, preventie en bemiddeling (woensdag – donderdag)
• Dirk Lenaerts, algemeen directeur Sint-Agnesinstituut, Coördinerend directeur SG Oscar Romero (vrijdag)

Opties