Leraren beter betrekken bij de leerlingenbegeleiding: een proces gericht op (meer) teamgedragenheid

Pesten, zelfdoding, leer- en gedragsstoornissen, familiale problemen… de leerkrachten van vandaag krijgen er allemaal mee te maken. En hoe gaan ze ermee om? 

Programma

"De meerderheid van de leraren vinden dat omgaan met socio-emotionele problemen van leerlingen erbij hoort. Maar ze volgen er weinig vorming voor. Een kwart van de leerkrachten ziet sociaal-emotionele begeleiding van leerlingen als een taak voor derden.” (Doctoraat Karen Jacobs, 2012, onderzoeker IOIW-UA)

Dit tekstfragment wijst op het feit dat er bij verlening van de leer- en leefzorg in de klas en op school aan twee voorwaarden voldaan worden als we leraren breder willen betrekken bij de leerlingenbegeleiding: enerzijds een brede taakopvatting, anderzijds een handelingsbekwaamheid waaraan hoge eisen wordt gesteld.

Willen we dit proces van effectieve teamgedragenheid in de zorg aansturen en verankeren, dienen we rekening te houden met een aantal componenten en deze om te zetten in concrete acties:

• Kiezen om creatief na te denken over een doordachte organisatie van zorg;
• Samen aan een visie werken op geïntegreerde zorg en een haalbaar zorgbeleid waarin ‘redelijke aanpassingen’ worden voorzien voor leerlingen met specifieke zorgbehoeften;
• Aandacht voor een geëxpliciteerde gedeelde verantwoordelijkheid van alle zorgverleners en –ondersteuners, inclusief ouders en de leerling zelf;
• Transparante structuren en procedures installeren en geregeld evalueren;
• De rol (eerstelijnszorg) en het mandaat van de (klas)leraar versterken én expliciteren;
• Collegiale netwerken opzetten vanuit de achterliggende visie: ‘netwerking is een zelfstandig naamwoord, samenwerken is een werkwoord’. Zo ontstaat concreet klasondersteunend werken met en door collega’s;
• Teamgerichte ondersteuning, professionalisering en competentieontwikkeling aanbieden waarbij een proces van “anders kijken” naar leerlingen centraal staat. Dit proces veronderstelt een langlopend vormingstraject; alleen dan is er aandacht voor de vertaling van een zorgvisie die in de praktijk ‘gedragen’ wordt.

Begeleiding

Wim De Breucker, klinisch psycholoog-seksuoloog WEB Begeleidings- en vormingscentrum, lesgever Postgraduaat socio-emotionele leerlingbegeleiding, CNO.