Dag van de socio-emotionele leerlingbegeleiding in het s.o. 2019 -> (Keuzesessie reeks 2 (10:50 - 12:10)

Het nieuwe ondersteuningsmodel maakt zorg op school flexibeler. Het vertrekpunt voor ondersteuning is de concrete zorgnood van een leerling. De onderwijsbehoeften van de leerling zijn altijd het vertrekpunt: wat heeft dit kind nodig om te leren? En wat heeft de leraar nodig om dit kind te begeleiden zodat het tot leren komt? Hoe werken we als netwerk samen om ondersteuning op maat te verwezenlijken?

Het decreet leerlingbegeleiding (september 2018) zegt:

• Elke leerling heeft recht op een kwaliteitsvolle leerlingbegeleiding.
• Elke school streeft naar een geïntegreerd beleid op leerlingbegeleiding ,d.w.z. elke leraar heeft een verantwoordelijkheid op vlak van leerlingbegeleiding. Een leraar is de spilfiguur voor begeleiding van leerlingen in zijn klas.
• Hij kan daarbij ondersteund worden door de zorg-; GOK- of leerlingenbegeleider (intern). Daarnaast wordt de school ondersteund door externe organisaties.

In het kader van dit nieuwe decreet zal de rol van de verschillende partners binnen het zorgcontinuüm worden toegelicht. Pedagogische begeleiding – CLB – Ondersteuningsnetwerk zullen op een bevattelijke manier hun rol en de samenhang in het zorgverhaal schetsen. Concrete casussen zullen vervolgens als voorbeeld worden gebruikt om de dialoog met de deelnemers te stofferen.  Wij richten ons hierbij vooral naar leerlingenbegeleiders, zorgcoördinatoren en directies.

Hans Schoofs, Pedagogisch begeleider Katholiek Onderwijs Vlaanderen, regio Antwerpen (schoolbegeleider s.o. en buso).
Stefaan Jonniaux, coördinator inhoudelijke ondersteuning en pedagogisch begeleider bij Vrij CLB Netwerk.
Kathy Delfante, ondersteuningsnetwerk Antwerpen Onaplus.

Ondertussen is de AVG-verordening (de GDPR) bijna een jaar in voege. De wetgeving is ook van toepassing voor scholen, ondersteuningsnetwerken en CLB’s. De AVG stelt duidelijk dat de verwerking van (gevoelige) persoonsgegevens van minderjarigen extra aandacht vereist, om hun rechten en vrijheden te beschermen. In deze sessie gaan we dieper in op enkele best practices wat betreft het individuele leerlingenbegeleidingsdossier en ook op de voorwaarden inzake de persoonlijke en/of teamgebonden notities van (interne en externe) leerlingenbegeleiders, directie en leerkrachten.

Bert Cauwenberg, opleider aanspreekpunt informatieveiligheid van het Katholiek Onderwijs Vlaanderen, Dienst Bestuur & Organisatie.  

Wat is een digitale zorgleerkracht? Hoe kan een digitale zorgleerkracht een ondersteuning bieden tegen cyberpesten? Welke meerwaarde biedt een digitale zorgleerkracht in het zorgteam? Welke visie zit er achter een digitale zorgleerkracht?

Als zorgleerkracht met bijna 10 jaren ervaring wil Bert van Leemputte jullie meenemen in zijn werk als digitale zorgleerkracht. Met voorbeelden uit de praktijk en een duidelijke kijk op de taak van een digitale zorgleerkracht wil Bert jullie trachten te inspireren tot het investeren in deze bijzondere zorgtaak. Een zorgtaak die helpt om een positief digitaal schoolklimaat uit te bouwen.

Bert van Leemputte, leerkracht binnen kOsh (Katholiek Onderwijs Stad Herentals), zorgleerkracht voor campussen kOsh specialisatie digitaal pestgedrag.

In deze inleefsessie over spraak- en/of taalontwikkelingsstoornissen ervaar je zelf (als leerkracht, als leerlingbegeleider, …) hoe het is om een spraak- en/of taalontwikkelingsstoornis (STOS) te hebben en leer je hoe je kinderen en jongeren met STOS kan ondersteunen. Een absolute aanrader voor iedereen die wil bijleren over taalproblemen.

Helena Heymans, logopediste, gespecialiseerd in het ondersteunen van kinderen en jongeren met ASS, spraak- en taalontwikkelingsstoornissen, gedragsproblemen, leerstoornissen, sociale en emotionele problemen. Werkzaam in het secundair buitengewoon onderwijs KOCA Secundair en nascholer rond spraak- en taalontwikkelingsstoornissen in het intern vormingsaanbod van KOCA vzw. 

Heel wat scholen werken rond tabak, alcohol, andere drugs, gamen en gokken: een deelname aan de leerlingenbevraging, een vorming voor leerkrachten, lespakketten voor de leerlingen, een werkgroep die een Drugbeleid Op School (DOS) uitwerkt… Er zijn dan ook tal van mogelijkheden om te werken rond drugpreventie in het secundair onderwijs. In dialoog belichten we ieders rol met de daaraan verbonden uitdagingen en knelpunten.

Tijdens de sessie kunnen volgende vragen aan bod komen:

• Wat is een drugbeleid op school?
• Hoe kan ik een beeld krijgen van het druggebruik op school?
• Hoe integreer je vroeginterventie in je hulpaanbod?
• Hoe kan een school niet-gemotiveerde jongeren doorverwijzen?
• Wanneer betrek je de ouders?
• Wat zijn werkpunten?
• …

Mariska Vaes van het team verslavingspreventie van CGG Vagga. Dit team ondersteunt organisaties en lokale besturen in het omgaan met alcohol en andere drugs, gokken, gamen en digitale media, zoals het coachen van scholen in het uitwerken van een drugbeleid op school (DOS).

Jadey Van Broeck maakt deel uit van het team Vroeginterventie dat is ingebed in het Jongeren-en jongvolwassenteam van CGG Vagga. Dit project richt zich naar jongeren die  risicovol of beginnend problematisch alcohol of andere drugs gebruiken. Het betreft een kortdurend motivationeel traject dat eveneens toegankelijk is voor jongeren die overmatig gamen en gokken.

In deze sessie vertrekken we uit recent onderzoek verricht binnen het Steunpunt Onderwijsonderzoek om preventieve en interveniërende acties te optimaliseren zodat spijbelen en schooluitval voorkomen wordt in het secundair onderwijs. We bekijken welke acties zich waar situeren in het continuüm op zorg: e.g. registratie- en detectiesysteem, vergroten van de pakkans, betrokkenheid van CLB en externe hulpverlening, flexibele leerwegen, trajecten onderwijs-welzijn… en bespreken de Vlaamse krachtlijnen inzake de aanpak van de spijbelproblematiek.

Sarah Neyts, coördinator van de conceptnota Samen tegen Schooluitval. Deze conceptnota is een samenwerking tussen de Vlaamse ministers van onderwijs, welzijn en werk. Als Vlaamse spijbelambtenaar volgt ze leerrecht, spijbelen en vroegtijdig schoolverlaten op binnen het Departement Onderwijs en Vorming en ondersteunt ze de netwerkcoördinatoren Samen tegen Schooluitval die provinciaal ingericht zijn.

“Dus leerlingenbegeleiding wordt een verplichting voor secundaire scholen? Maar wij doen al jaren aan leerlingenbegeleiding!” In verschillende leraarskamers was deze reactie te horen na de goedkeuring van het decreet leerlingenbegeleiding. Al vroegen directies en leerlingenbegeleiders zich tegelijkertijd af: “Wat verandert het decreet voor onze school? Beantwoordt ons beleid nu al aan de nieuwe regelgeving?”

Joost Laeremans gaat in op de gevolgen van het decreet leerlingenbegeleiding. Hij schetst de contouren van het decreet en heeft daarbij aandacht voor de rol van school, CLB en pedagogische begeleidingsdienst en de wijze waarop de inspectie hiermee omgaat. Het decreet roept in scholen ook andere vragen op (deontologie leerlingenbegeleider, rol leerlingenbegeleider in de klassenraad …). Tijdens de sessie is er voldoende ruimte voor vraagstelling om dit aan bod te laten komen.

Joost Laeremans, stafmedewerker Dienst Lerenden, Katholiek Onderwijs Vlaanderen, opleiding Onderwijskunde.

Wat moeten scholen weten over helpen bij verlies en verdriet en meer specifiek over verlies door zelfdoding. Wat kan men doen ter preventie?

Manu Keirse, Emeritus hoogleraar aan de Faculteit Geneeskunde KU Leuven, master in de klinische psychologie, doctor in de geneeskunde.

Leerlingen kiezen er soms voor om leraren in vertrouwen te nemen wanneer ze geconfronteerd worden met moeilijkheden in hun prille leven. Een aantal leraren kan perfect de grens aangeven of duidelijk maken aan de leerling wanneer het noodzakelijk is om bepaalde zaken te melden aan directie/leerlingbegeleiding/CLB. Anderen zijn weinig of niet op de hoogte van hun ‘plicht’ of trappen in de valkuil en geven hun grenzen niet aan.

Om aan collega’s duidelijk te maken wat de leerlingbegeleider op school nu eigenlijk doet, hoe een leerlingbegeleidingsproces verloopt en wat zij kunnen doen om de leerlingbegeleider te ondersteunen, organiseerden we een workshop hierover op school. Het is deze workshop die hier vandaag zal voorgesteld worden. Hoe kan jij als leerlingbegeleider op jouw school tools aanreiken aan leraren die dat wensen om in gesprek te gaan met leerlingen en hen het kader meegeven rond meld- en zwijgplicht bijvoorbeeld? Op welke manier kan je proberen in te schatten hoe ernstig de suïcidaliteit van een leerling is? Welke gesprekstechnieken zijn belangrijk en welke vragen kan je gebruiken om een gesprek verkennend te voeren? Dit zijn elementen die aan bod zullen komen in de workshop op zodanige manier dat ze geëxtrapoleerd kunnen worden naar de specifieke context van jouw school.

Carla Verhoelst, fulltime leerlingbegeleider en coördinator leerlingbegeleding in Paridaens. Zij volgde het postgraduaat socio-emotionele begeleiding en werkte aan de KU Leuven (doctoraat, postdoc, monitoraat wetenschappen).